शेअर मार्केटमध्ये ROE आणि ROCE म्हणजे काय ?

आपल्या सर्वांच्या आयुष्यात काही आर्थिक उद्दिष्टे असतात आणि म्हणून ती पूर्ण करण्यासाठी आपण लार्ज, मिड किंवा स्मॉल कॅप कंपन्यांमध्ये दीर्घ कालावधीसाठी गुंतवणूक करतो ज्यामुळे चांगले परतावा मिळण्यास मदत होते.  परंतु अनेक लोक , कंपन्या चांगल्या प्रकारे जाणून घेतल्याशिवाय घाईत त्यामध्ये गुंतवणूक करतात आणि त्यामुळे आर्थिक नुकसान करतात .  

आपले मेहनतीचे पैसे त्यात गुंतवण्यापूर्वी कंपनीचे अनेक बाबींवर मूल्यमापन करणे महत्त्वाचे आहे. एखाद्या कंपनीची नफाक्षमता जाणून घेण्यासाठी आपल्याला गणितातील तज्ञ किंवा CA असण्याची गरज नाही.  परंतु मूलभूत ज्ञान आवश्यक आहे. 

 कंपनीचा तिमाही निकाल, आर्थिक विवरणे (Balance sheet, financial statements )इत्यादी आपल्याला आवश्यक माहिती पुरवतात.   ही माहिती वापरून आपण कंपनीची आर्थिक ताकद समजून घेऊ शकतो. 

 एक गुंतवणूकदार म्हणून, तुम्हाला EBITDA मार्जिन, ऑपरेटिंग प्रॉफिट मार्जिन, निव्वळ नफा मार्जिन, ROA (मालमत्तेवर परतावा), ROE (इक्विटीवर परतावा), ROCE (भांडवलावर परतावा) इत्यादी नफा गुणोत्तरांविषयी ज्ञान असले पाहिजे.  या लेखात ROE आणि ROCE या दोन प्रमुख गुणोत्तरांबद्दल देखील माहिती मिळेल.

Return on Equity - ROE:

 ROE गुणोत्तर  , कोणतीही कंपनी इक्विटीचा वापर कंपनीच्या व्यवसायाच्या वाढीसाठी कसा  करते हे समजून घेण्यासाठी केला जाऊ शकतो. 

 जर ROE वाढला तर याचा सरळ अर्थ असा होतो की कंपनी अधिक नफा मिळवण्यासाठी आपली कमाई पुन्हा गुंतवून भागधारकांचे मूल्य वाढवते आहे.  ROE कमी असल्यास, याचा अर्थ असा होतो की कंपनीकडे कार्यक्षम व्यवस्थापन नाही आणि म्हणूनच अनुत्पादक मालमत्तेमध्ये कमाई पुन्हा गुंतवून नफा कमी करतात,आणि चुका करतात.

ROE काढण्यासाठी सूत्र:

 ROE = निव्वळ उत्पन्न/भागधारकांची इक्विटी

ROE = Net income/shareholders’ equity

 ROE कंपनीमध्ये गुंतवणूकदारांनी गुंतवलेल्या पैशांच्या आधारे कंपनी किती पैसे कमवते हे सांगते.  उच्च आरओई असलेल्या कंपन्यांना गुंतवणूकदारांनी पसंती दिली आहे कारण त्यांना माहित आहे की ते जास्त नफा देण्यास सक्षम आहेत.

 आपल्याला हे देखील माहित असले पाहिजे की जेव्हाही भागधारकांच्या इक्विटीचे मूल्य कमी होते, ROE वाढते.  उच्च आरओई म्हणजे कंपनी शेअरहोल्डरची इक्विटी प्रभावीपणे वापरत आहे.  

हे देखील दर्शवते की कंपनी आपली राखून ठेवलेली कमाई कार्यक्षम पद्धतीने वापरत आहे.  जर कंपनीने आपला नफा कायम ठेवला असेल आणि ROE मध्ये वाढ झाली असेल तर, हे सूचित करते की कंपनी कमाईसाठी राखीव कमाई वापरत आहे.  

 दोघांमधील फरक समजून घेण्यासाठी आता ROCE बद्दल देखील जाणून घेऊया.

Return on Capital Employed - ROCE:

 ROCE सूचित करते की एखादी कंपनी त्याच्या भांडवलाचा वापर करून किती कुशलतेने नफा मिळवते.

 ROCE सूत्र:

 ROCE = EBIT/नियोजित भांडवल

 EBIT - व्याज आणि कर पूर्वीची कमाई

ROCE = EBIT/Capital Employed

EBIT - Earnings before interest and taxes

 ROCE चा वापर प्रामुख्याने एकाच क्षेत्रातील विविध कंपन्यांची आर्थिक ताकद समजून घेण्यासाठी केला जातो.  गुंतवणूकीसाठी कंपनी निवडण्यासाठी फक्त EBIT वापरणे ही चांगली कल्पना नाही.  वास्तविक चित्र जाणून घेण्यासाठी ROE आणि ROCE सारख्या नफा गुणोत्तरांचे विश्लेषण करावे लागेल.  

ROCE जितके जास्त असेल तितकी नफ्याची शक्यता जास्त असते.  ROCE ची गणना करताना कर्जदार, कर्ज धारकांचाही विचार केला जातो.  आणि हे प्रमाण लक्षणीय कर्ज असलेल्या कंपन्यांच्या कामगिरीचे मूल्यांकन करण्यासाठी वापरले जाते.

  कंपनीचे सखोल संशोधन केल्यानंतर गुंतवणूक अत्यंत काळजीपूर्वक करावी लागते.  स्टॉकच्या कामगिरीवर सतत देखरेख ठेवणे देखील आवश्यक आहे जे आपल्याला कमी कामगिरी करणारा शेअर पोर्टफोलिओ मधून काढून टाकण्यास आणि आपल्या गुंतवणूक पोर्टफोलिओमध्ये उत्कृष्ट प्रदर्शन करणारा शेअर जोडण्यास मदत करेल.  

जेव्हा शेअर्समध्ये गुंतवणूक करायची असते तेव्हा भावनिक निर्णय घेण्याऐवजी योग्य आणि तर्कशुद्ध निर्णय घ्यावे लागतात. 

 गुंतवणूक करणारे गुरु वॉरेन बफेट ज्या कंपनीचे ROE आणि ROCE एकमेकांच्या जवळ आहेत अशा कंपनीत गुंतवणूक करणे पसंत करतात.  

धन्यवाद...