डीमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंटमध्ये काय फरक आहे जाणून घ्या .| Demat And Trading Account Difference in Marathi

डीमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंट 

 मित्रांनो, डीमॅट आणि ट्रेडिंग खात्यातील महत्त्वाचा फरक असा आहे की डीमॅट खाते हे तुमचे सिक्युरिटीज जसे की तुमची शेअर सर्टिफिकेट आणि इतर कागदपत्रे इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात ठेवण्यासाठी वापरले जाते, तर ट्रेडिंग खाते हे स्टॉक मार्केटमध्ये या सिक्युरिटीज जसे कि कंपन्यांचे शेअर्स,IPO खरेदी आणि विक्रीसाठी वापरले जाते.

डीमॅट खाते आणि ट्रेडिंग खाते यांचे दोन भिन्न उद्देश असले तरी त्यांचा जवळचा संबंध आहे. खरं तर, तुमची वास्तविक शेअर बाजारातील क्रिया हे तुमचे ट्रेडिंग खाते, डिमॅट खाते आणि तुमचे बँक खाते यांच्यातील घनिष्ठ संवाद आहे. ट्रेडिंग आणि डीमॅट खात्याचे संयोजन शेअर बाजाराच्या परिभाषेत 2-इन-1 खाते म्हणून प्रसिद्ध आहे. आता आपण दोघांमधील फरक जाणून घेऊया .

डिमॅट आणि ट्रेडिंग खात्यांच्या स्वरूपातील फरक 

डिमॅट आणि ट्रेडिंग खात्यातील मूलभूत फरक असा आहे की ट्रेडिंग खाते ठराविक कालावधीत तुमचे भांडवली बाजार व्यवहार कॅप्चर करते तर डीमॅट खाते  शेअर्स आणि इतर सिक्युरिटीज ठेवते. म्हणून, ट्रेडिंग खाते हे ठराविक कालावधीत व्यवहारांच्या प्रवाहाच्या स्वरूपाचे असते तर डीमॅट खाते प्रत्यक्षात एकाच वेळी तुमचा संपत्ती परिणाम कॅप्चर करते.

ट्रेडिंग खाते ठराविक कालावधीत व्यवहार कॅप्चर करत असल्याने, ते नेहमी ठराविक कालावधीत (1 महिना, 3 महिने, 1 वर्ष, इ.) मोजले जाते. डिमॅट खाते, सिक्युरिटीजच्या मालकीचे रेकॉर्ड असल्याने, नेहमी ठराविक वेळी मोजले जाते (साधारणपणे प्रत्येक आर्थिक वर्षाच्या 31 मार्च रोजी).

तुम्ही शेअर्स खरेदी करता तेव्हा ट्रेडिंग आणि डीमॅट खाते कसे काम करते ते पाहू ?

ट्रेडिंग आणि डीमॅट खाते काय आहे हे योग्य दृष्टीकोनातून समजून घेण्यासाठी, तुम्ही शेअर्स खरेदी करण्यासाठी ऑर्डर देता तेव्हा काय होते ते पाहूया. 

समजा,

 तुम्ही 'XYZ' कंपनीचे 100 शेअर्स प्रति शेअर 100  दराने  खरेदी करण्यासाठी ऑर्डर दिली . येथे तुम्हाला तुमच्या ट्रेडिंग खात्यात रु.10000 + इतर ब्रोकरेज शुल्क , तुमच्या डिमॅट खात्यात असणे आवश्यक आहे तरच तुमची ऑर्डर पूर्ण होईल .तुमची ऑर्डर पूर्ण झाल्यावर  T+2 दिवशी ( म्हणजेच शेअर खरेदी केलेल्या दिवसापासून पुढे 2 दिवस ) , शेअर्स आपोआप तुमच्या डीमॅट खात्यात जमा होतात.  ही संपूर्ण प्रक्रिया अगदी सुलभ आहे.

आता तुम्ही शेअर्स विकता तेव्हा ट्रेडिंग आणि डीमॅट खाती कशी इंटरफेस करतात ते पाहू ?

समजा , 

आपण 'XYZ' कंपनीचे 100  शेअर्स प्रति शेअर 120  रु. ला विकण्याची ऑर्डर दिली . ट्रेडिंग इंजिनला प्रथम निश्चित करावे लागेल की तुमच्या डीमॅट खात्यात तेवढे शेअर  शिल्लक आहे. जर एकदा तुमच्या डिमॅट खात्यात आवश्यक शिल्लक शेअर्स राहिल्यानंतर, 100  शेअर्स तुमच्या डीमॅट खात्यातून T+1  म्हणजेच  शेअर विकल्यापासून दुसऱ्या दिवशी डेबिट केले जातील आणि T+2 दिवशी तुमच्या ट्रेडिंग खात्यात 12000 - ब्रोकरेज आणि इतर शुल्क वगळून राहिलेली रक्कम  जमा होईल . आणि एकदा हे पैसे आपल्या ट्रेडिंग खात्यात आल्यावर आपण आपल्या बँक खात्यात पाठवू शकता . 

ट्रेडिंग खात्याशिवाय डीमॅट खाते असू शकते का?

होय, हे पूर्णपणे शक्य आहे. तुम्ही आयपीओसाठी अर्ज केल्यास, वाटप करताना शेअर्स ठेवण्यासाठी तुम्हाला फक्त डिमॅट खाते आवश्यक आहे. जर तुम्हाला हे शेअर्स ठेवायचे असतील आणि ते विकायचे नसतील, तर फक्त डिमॅट खाते पुरेसे आहे. तथापि, जर हे शेअर्स विकायचा असेल तर तुम्हाला आधी ट्रेडिंग खाते उघडावे लागेल. तुमचे ट्रेडिंग खाते सक्रिय झाल्यानंतर आणि तुमचे डीमॅट खाते या ट्रेडिंग खात्याशी लिंक केल्यानंतरच तुम्ही हे शेअर्स विकू शकता.

डीमॅट खात्याशिवाय ट्रेडिंग खाते असू शकते का?

तुम्हाला डिमॅट स्वरूपात शेअर्स ठेवायचे असतील तरच डीमॅट खाते आवश्यक आहे. त्यामुळे, जर तुम्ही ट्रेडिंग खाते उघडले असेल आणि फक्त फ्युचर्स आणि ऑप्शन्समध्ये व्यापार करायचा असेल, तर डीमॅट खाते आवश्यक नाही. कारण भारतातील फ्युचर्स आणि ऑपशन रोखीने सेटल केले जातात आणि त्याचा परिणाम डिलिव्हरीमध्ये होत नाही. तथापि, जर तुमचा इक्विटीमध्ये व्यवहार करायचा असेल तर डीमॅट खाते आवश्यक आहे.

लक्षात ठेवा, तुमच्या सर्व ट्रेडिंग खात्यातील व्यवहारांचा परिणाम डीमॅट खात्यात होणार नाही. उदाहरणार्थ, इंट्राडे इक्विटी ट्रेड्स, फ्युचर्स ट्रेड्स, ऑप्शन्स ट्रेड्स आणि चलन व्यवहार तुमच्या ट्रेडिंग खात्यामध्ये कार्यान्वित केले जातात, परंतु ते तुमच्या डीमॅट खात्यावर परिणाम करत नाहीत. त्याचप्रमाणे, तुम्ही कोणत्याही डीमॅट-ट्रेडिंग परस्परसंवादाशिवाय थेट तुमच्या डीमॅट खात्यात IPO, RBI बॉण्ड्स आणि गोल्ड बाँड खरेदी करू शकता.

डीमॅट आणि ट्रेडिंग खात्यांसाठी शुल्क

डिपॉझिटरी पार्टिसिपंट ज्यांच्यासोबत तुम्ही तुमचे डिमॅट खाते उघडले आहे त्याच्याकडून वार्षिक देखभाल शुल्क आकारले जाते. कायदेशीररित्या, एकच पॅन वापरून तुम्ही अनेक डिमॅट आणि ट्रेडिंग खाती उघडू शकता कारण डिमॅट खात्यांच्या संख्येवर मर्यादा नाही. परंतु अशा प्रकारे, तुम्ही डीमॅट खाते उघडलेल्या सर्व डीपींना AMC(वार्षिक देखभाल शुल्क) भरावे लागेल.

याव्यतिरिक्त, व्यवहार आणि कस्टोडियन फी देखील गुंतवणूकदारावर आकारली जाते.