कंपनीचा वार्षिक अहवाल (Annual Report) म्हणजे काय ? प्रॉफिट आणि लॉस स्टेटमेंट काय आहे ?

वार्षिक अहवाल (Annual Report)

वार्षिक अहवाल (Annual Report) हे कंपनीचे वार्षिक प्रकाशन आहे जे  कंपनीच्या शेअरधारकांना आणि इतर इच्छुक लोकांना  कंपनीच्या वेबसाइट वर उपलब्ध असते .  वार्षिक अहवाल आर्थिक वर्षाच्या अखेरीस प्रकाशित केला जातो आणि वार्षिक अहवालात उपलब्ध केलेला सर्व डेटा 31 मार्चपर्यंतचा असतो. Annual Report  सहसा कंपनीच्या वेबसाइटवर PDF दस्तऐवज म्हणून उपलब्ध असतो किंवा त्याची हार्ड कॉपी मिळविण्यासाठी कोणीही कंपनीशी संपर्क साधू शकतो.

 कंपनीच्या वार्षिक अहवालामध्ये जे काही नमूद केले असते ते अधिकृत मानले जाते.  त्यामुळे वार्षिक अहवालात मांडलेल्या माहितीचे कोणतेही चुकीचे वर्णन केल्यास कंपनीविरुद्ध कारवाई होऊ शकते.   वार्षिक अहवालात समाविष्ट केलेल्या आर्थिक डेटाची सत्यता प्रमाणित करणारी ऑडिटरची प्रमाणपत्रे (स्वाक्षरी केलेले, दिनांक आणि सीलबंद) असतात.

 संभाव्य गुंतवणूकदार आणि सध्याचे भागधारक हे वार्षिक अहवालाचे प्राथमिक वाचक आहेत.  वार्षिक अहवालांनी गुंतवणूकदाराला सर्वात समर्पक माहिती प्रदान केली पाहिजे आणि त्याचा प्राथमिक संदेश दिला पाहिजे.  एखाद्या गुंतवणूकदारासाठी, कंपनीबद्दल माहिती मिळविण्यासाठी वार्षिक अहवाल हा अधिक विश्वसनीय पर्याय असतो. 

 अर्थात, अनेक मीडिया, वेबसाइट्स कंपनीची आर्थिक माहिती देण्याचा दावा करतात;  तथापि, गुंतवणूकदारांनी अशा स्रोतांकडून माहिती घेणे टाळावे.  लक्षात ठेवा की जर तुम्हाला कंपनीची माहिती ही थेट वार्षिक अहवालातून मिळाली तर ती अधिक विश्वासार्ह असते.

  तुम्ही म्हणू शकता की ,मीडिया वेबसाइट  त्या कंपनीच्या माहितीचे चुकीचे वर्णन का करेल?  बरं, ते मुद्दाम करत नसतील, परंतु इतर कारणांमुळे त्यांना ते करण्यास भाग पाडले जाऊ शकते.  उदाहरणार्थ, कंपनी P&L च्या खर्चाच्या बाजूमध्ये 'depreciation' समाविष्ट करू शकते, परंतु मीडिया वेबसाइटला ते वेगळ्या शीर्षलेखाखाली समाविष्ट करायला आवडेल.  हे एकूण आकड्यांवर परिणाम करणार नसले तरी, डेटाच्या एकूण अनुक्रमात व्यत्यय आणतो.

वार्षिक अहवालामध्ये कंपनीबद्दल उपयुक्त माहिती असलेले अनेक विभाग असतात.  वार्षिक अहवाल पाहताना सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे कारण कंपनीचे तथ्य आणि विपणन सामग्री यांच्यात एक नाजूक रेषा आहे जी तुम्हाला वाचायची आहे.

 आपण वार्षिक अहवालाच्या विविध विभागांमध्ये मध्ये काय असते ते समजून घेण्याचा प्रयत्न करू .  

 कृपया लक्षात ठेवा, वार्षिक अहवाल कसा वाचावा याविषयी तुम्हाला थोडक्यात माहिती देणे हा या लेखाचा उद्देश आहे.  Annual Report चे प्रत्येक पृष्ठ वाचणे व्यावहारिक नाही. 

 कंपनीच्या  वार्षिक अहवालात साधारणपणे खालील 9 विभाग असतात :

1. Financial Highlights - आर्थिक ठळक मुद्दे
2. The Management Statement - व्यवस्थापन विधान
3. Management Discussion & Analysis -  व्यवस्थापन चर्चा आणि विश्लेषण
4. 10-year Financial highlights -  10 वर्षांची आर्थिक ठळक वैशिष्ट्ये
5.  Corporate Information - कॉर्पोरेट माहिती
6.  Director’s Report - दिग्दर्शकाचा अहवाल
7. Report on Corporate governance -  कॉर्पोरेट गव्हर्नन्सचा अहवाल
8. Financial Section - आर्थिक विभाग 
9.  Notice - नोटीस 

 लक्षात घ्या, कोणतेही दोन वार्षिक अहवाल सारखे नसतात;  ते ज्या उद्योगात काम करतात त्या दृष्टीकोनातून कंपनीच्या आवश्यकतेनुसार तयार केले जातात. तथापि, वार्षिक अहवालातील काही विभाग वार्षिक अहवालांमध्ये सामान्य असतात.

• Financial Highlights - आर्थिक ठळक मुद्दे

 वार्षिक अहवाल  मधील पहिला विभाग आर्थिक हायलाइट्स (Financial Highlights)आहे.  गेल्या वर्षभरात कंपनीची आर्थिक स्थिती कशी दिसते हे फायनान्शियल हायलाइट्समध्ये असते. या विभागातील माहिती टेबलच्या स्वरूपात किंवा डेटाच्या ग्राफिकल डिस्प्लेच्या स्वरूपात असू शकते.  वार्षिक अहवालाचा हा विभाग साधारणपणे ऑपरेटिंग आणि बिझनेस मेट्रिक्सची अनेक वर्षांची तुलना करतो.

• The Management Statement - व्यवस्थापन विधान
• Management Discussion & Analysis -  व्यवस्थापन चर्चा आणि विश्लेषण

पुढील दोन विभाग, म्हणजे ‘व्यवस्थापन विधान’ आणि ‘व्यवस्थापन चर्चा आणि विश्लेषण’, खूप महत्त्वाचे आहेत.  हे विभाग तुम्हाला कंपनीच्या व्यवस्थापनाला त्यांच्या व्यवसायाबद्दल आणि सर्वसाधारणपणे उद्योगाबद्दल काय म्हणायचे आहे याची जाणीव करून देतात.  गुंतवणूकदार किंवा कंपनीतील संभाव्य गुंतवणूकदार म्हणून, या विभागांमध्ये नमूद केलेला प्रत्येक शब्द महत्त्वाचा आहे.  किंबहुना, ‘गुणात्मक पैलूं’शी संबंधित काही तपशील  एआरच्या या दोन विभागांमध्ये आढळू शकतात.

• Management Discussion & Analysis -  व्यवस्थापन चर्चा आणि विश्लेषण
• 10-year Financial highlights -  10 वर्षांची आर्थिक ठळक वैशिष्ट्ये

 पुढील विभाग आहे ‘व्यवस्थापन चर्चा आणि विश्लेषण’ किंवा ‘MD&A’.  हे, माझ्या मते, कदाचित संपूर्ण AR मधील सर्वात महत्वाचे विभागांपैकी एक आहे.  कोणत्याही कंपनीसाठी हा विभाग सुरू करण्याचा सर्वात मानक मार्ग म्हणजे अर्थव्यवस्थेतील मॅक्रो ट्रेंडबद्दल बोलणे.  ते देशाच्या एकूण आर्थिक क्रियाकलापांवर आणि कॉर्पोरेट जगतातील व्यावसायिक भावनांवर चर्चा करतात.  जर कंपनीकडे निर्यातीचा उच्चांक असेल तर ते जागतिक आर्थिक आणि व्यावसायिक भावनांबद्दल देखील बोलतात.

• Director’s Report - दिग्दर्शकाचा अहवाल
• Report on Corporate governance -  कॉर्पोरेट गव्हर्नन्सचा अहवाल

'व्यवस्थापन चर्चा आणि विश्लेषण' मध्ये यावर चर्चा केल्यानंतर, वार्षिक अहवालात इतर अहवालांची मालिका समाविष्ट केली जाते जसे - मानव संसाधन अहवाल, R&D अहवाल, तंत्रज्ञान अहवाल इ. यापैकी प्रत्येक अहवाल कंपनी ज्या उद्योगात कार्यरत आहे त्या संदर्भात महत्त्वाचा आहे.  . उदाहरणार्थ, मी उत्पादन कंपनीचा वार्षिक अहवाल वाचत असल्यास, कंपनीला कामगार समस्या आहेत का हे समजून घेण्यासाठी मला मानव संसाधन अहवालामध्ये विशेष रस असेल.  कामगार समस्यांची गंभीर चिन्हे असल्यास, यामुळे कारखाना बंद होऊ शकतो, जे त्याच्या भागधारकांसाठी चांगले नाही.

आर्थिक स्टेटमेन्ट

वार्षिक अहवाल  च्या शेवटच्या विभागात कंपनीची आर्थिक विवरणे असतात.  आर्थिक विवरणे ही  वार्षिक अहवालातील गुंतवणूकदारांसाठी  सर्वात महत्त्वाची बाब आहे.  तीन आर्थिक विधाने आहेत जी कंपनी सादर करेल आणि ते म्हणजे:

•  नफा आणि तोटा - The Profit and Loss statement
•  ताळेबंद -The Balance Sheet 
•  रोख प्रवाह विधान -The Cash flow statement

 नफा आणि तोटा - The Profit and Loss statement

नफा आणि तोटा विवरण हे एक आर्थिक विवरण आहे जे एका विशिष्ट कालावधीत उत्पन्न, खर्च यांचा सारांश देते.

P&L स्टेटमेंट हे प्रत्येक सार्वजनिक कंपनी त्रैमासिक आणि वार्षिक जाहीर करते . 

 P&L स्टेटमेंट, बॅलन्स शीट आणि कॅश फ्लो स्टेटमेंट कंपनीच्या आर्थिक कामगिरीचा एकत्रितपणे सखोल  आढावा देतात.

 ताळेबंद -The Balance Sheet 

 Balance Sheet  हा शब्द एका आर्थिक विधानाचा संदर्भ देतो जो कंपनीची मालमत्ता, दायित्वे आणि शेअरहोल्डर इक्विटीचा ठराविक वेळी अहवाल देतो. बॅलन्स शीट गुंतवणूकदारांसाठी परताव्याच्या दरांची गणना करण्यासाठी आणि कंपनीच्या भांडवली संरचनेचे मूल्यांकन करण्यासाठी आधार प्रदान करतात. थोडक्यात,  Balance Sheet  हे एक आर्थिक विवरण आहे जे कंपनीच्या मालकीचे आणि देणी, तसेच भागधारकांनी गुंतवलेल्या रकमेचा स्नॅपशॉट प्रदान करते.

  मूलभूत विश्लेषण करण्यासाठी किंवा आर्थिक गुणोत्तरांची गणना करण्यासाठी ताळेबंद इतर महत्त्वाच्या आर्थिक विवरणांसह वापरले जाऊ शकतात.

रोख प्रवाह विधान -The Cash flow statement

कॅश फ्लो स्टेटमेंट हे एक आर्थिक स्टेटमेंट आहे जे कंपनीला तिच्या चालू ऑपरेशन्स आणि बाह्य गुंतवणुकीच्या स्रोतांमधून प्राप्त होणार्‍या सर्व रोख प्रवाहासंबंधी एकूण डेटा प्रदान करते. यामध्ये दिलेल्या कालावधीत व्यावसायिक क्रियाकलाप आणि गुंतवणुकीसाठी देय देणारे सर्व रोख प्रवाह देखील समाविष्ट आहेत.

स्टँडअलोन स्टेटमेंटमध्ये (standalone statement)केवळ कंपनीचे आर्थिक आकडे विचारात घेतले जातात.  तथापि, एकत्रित स्टेटमेंटमध्ये(consolidated statements)कंपनी आणि तिच्या उपकंपन्यांचे आर्थिक आकडे  एकत्र तपासले जातात.

 म्हणून, स्टँडअलोन फायनान्शिअल स्टेटमेंट्स कंपनीच्या स्टँडअलोन नंबर्स/फायनान्शिअल्सचे प्रतिनिधित्व करतात आणि त्यांच्या सहाय्यक कंपन्यांच्या आर्थिक गोष्टींचा समावेश करत नाहीत.  तथापि, एकत्रित आकड्यांमध्ये कंपन्या (म्हणजेच स्वतंत्र वित्तीय)  आणि त्याच्या उपकंपन्या वित्तीय विवरणांचा समावेश होतो.

 मी वैयक्तिकरित्या कंपनीच्या आर्थिक स्थितीचे चांगले प्रतिनिधित्व करण्यासाठी एकत्रित आर्थिक स्टेटमेन्ट पाहणे पसंत करतो.

 जेव्हा कंपनी तिच्या आर्थिक स्टेटमेन्टचा अहवाल देते, तेव्हा ते सहसा संपूर्ण स्टेटमेंटचा अहवाल देतात आणि नंतर तपशीलवार स्पष्टीकरणासह त्याचा पाठपुरावा करतात.

या पोस्टमधील महत्त्वाचे मुद्दे

•  कंपनीचा वार्षिक अहवाल (AR) हा कंपनीकडून तिच्या गुंतवणूकदारांना आणि इतर भागधारकांना दिलेला एकप्रकारे अधिकृत संदेश असतो.
•  कंपनीबद्दल माहिती मिळवण्यासाठी वार्षिक अहवाल हा सर्वोत्तम स्त्रोत आहे;  त्यामुळे कंपनीशी संबंधित माहितीच्या स्रोतासाठी गुंतवणूकदारासाठी AR ही डीफॉल्ट निवड असावी.
•  AR मध्‍ये अनेक विभाग आहेत, ज्यात प्रत्येक विभाग व्यवसायाचा एक विशिष्ट पैलू हायलाइट करतो.
•  कंपनीच्या गुणात्मक पैलूंशी संबंधित माहिती मिळविण्यासाठी AR  सर्वोत्तम स्त्रोत आहे. 
•  व्यवस्थापन चर्चा आणि विश्लेषण ( management discussion and analysis ) हा AR मधील सर्वात महत्वाचा विभाग आहे.  त्यात देशाच्या एकूण अर्थव्यवस्थेबद्दल व्यवस्थापनाचा काय दृष्टीकोन आहे, गेल्या वर्षभरात ते ज्या उद्योगात काम करतात त्याबद्दलचा त्यांचा दृष्टीकोन काय आहे , आणि ते पुढील वर्षासाठी काय अंदाज लावतात हे समजते.
•  AR मध्‍ये तीन आर्थिक विवरणे आहेत –  Profit & Loss Statement,  Balance Sheet,   and Cash Flow statement.
•  स्टँडअलोन स्टेटमेंटमध्ये (standalone statement)केवळ कंपनीचे आर्थिक आकडे विचारात घेतले जातात.  तथापि, एकत्रित स्टेटमेंटमध्ये(consolidated statements)कंपनी आणि तिच्या उपकंपन्यांचे आर्थिक आकडे  एकत्र तपासले जातात.