महागाईचा वाढता दर आणि नकारात्मक सकल देशांतर्गत उत्पादन (जीडीपी) डेटा अनेक भारतीयांना आणखी एका मंदीची चिंता करण्यास प्रवृत्त करत आहेत.
ही एक वैध चिंतेची बाब असू शकते - कारण भारतीय अर्थव्यवस्था विस्ताराच्या मध्यम कालावधीनंतर मंद होत असल्याचे दिसते. मंदी म्हणजे नक्की काय याची संपूर्ण माहिती आपण पाहणार आहोत .
थोडक्यात सांगायचे झाले तर , मंदी म्हणजे जीडीपीचे होणारे आकुंचन, उच्च बेरोजगारी दर आणि कमी ग्राहक खर्च त्यामुळे होणारी अर्थव्यवस्थेची हानी व त्यामुळे अर्थव्यवस्थेची कामगिरी कमी होते.
मंदीच्या काळात, लोक त्यांच्या दैनंदिन जीवनावर लक्षणीय परिणाम अनुभवू शकतात. किराणा सामानापासून ते शूजपर्यंत सर्व काही खूप जास्त महाग असते आणि कामगारांना नोकरीची सुरक्षितता देखील कमी असते.
मंदीची व्याख्या -Recession
मंदीची व्याख्या कशी करावी याबद्दल अर्थशास्त्रज्ञांची वेगवेगळी मते आहेत. रिझव्‍‌र्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) यांच्या मते अर्थव्यवस्थेच्या बर्‍याच भागांमध्ये अनुभवलेल्या उत्पादनातील दीर्घकाळापर्यंत घसरणीचा कालावधी म्हणजेच मंदी होय . तसेच मंदीमध्ये एकूण उत्पादन (वास्तविक सकल देशांतर्गत उत्पादन) किमान सलग दोन तिमाहीत घसरलेले असते.
मंदी सुरू झाल्यानंतर सहा ते १८ महिन्यांपर्यंत रिझर्व्ह बँक आर्थिक घसरणीला वास्तविक मंदी म्हणत नाही. याचा अर्थ ग्राहकांना ते अधिकृत होण्याच्या खूप आधीपासून त्याचे परिणाम जाणवू शकतात.
मंदी दरम्यान काय होते : त्याचे 5 निर्देशक जाणून घेऊया
मंदी येत असल्याचे कोणतेही निश्चित चिन्ह नाही, परंतु NBER ची बिझनेस सायकल डेटिंग कमिटी मंदी घोषित करण्याचा निर्णय घेताना खालील निर्देशक पाहते:
वैयक्तिक उत्पन्न वजा सरकारी हस्तांतरण
जेव्हा अर्थव्यवस्था मंदीत असते, तेव्हा नियोक्ते तास कमी करतात किंवा त्यांचे कर्मचारी कमी करतात यामुळे उत्पन्न थांबते किंवा कमी होते. उत्पन्नातील असमानता देखील बिघडू शकते, कारण मध्यम किंवा निम्न वर्गापेक्षा श्रीमंतांवर मंदीचा कमी परिणाम होतो.
रोजगार
मंदीच्या काळात, बेरोजगारीचा दर—एकूण कामगार शक्तीची टक्केवारी, जी बेरोजगार आहे परंतु सक्रियपणे काम शोधत आहे—कंपन्यांनी त्यांचे खर्च कमी करण्यासाठी कर्मचार्‍यांमध्ये कपात केल्यामुळे वाढतो.
उदाहरणार्थ, सेंटर फॉर मॉनिटरिंग इंडियन इकॉनॉमी (CMIE) ने अहवाल दिला की एप्रिल 2020 मध्ये बेरोजगारी 15.53% च्या उच्चांकावर पोहोचली होती , कोविड-19 साथीच्या आजारादरम्यान मंदीने शिखर गाठले होते .
औद्योगिक उत्पादन
कच्च्या मालाच्या वाढत्या किमतीला प्रतिसाद म्हणून, व्यवसाय सहसा मंदीच्या काळात उत्पादनात कपात करतात आणि उत्पादन क्रियाकलाप कमी होतो. या बदलामुळे निर्यात कमी होऊ शकते आणि एकूणच आर्थिक क्रियाकलाप कमी होऊ शकतो.
उदाहरणार्थ, 1962 आणि 1965 मध्ये चीन आणि पाकिस्तान युद्धानंतर भारताला मंदीचा सामना करावा लागला. देशाला नंतर दोन भयानक दुष्काळांचा देखील सामना करावा लागला ज्यामुळे अन्नधान्य उत्पादनावर परिणाम झाला, ज्यात सुमारे 20% घट झाली. जीडीपी वाढ नकारात्मक 3.66% होती.
ग्राहक खर्च
ग्राहक खर्चाचा एक पैलू म्हणजेच - किरकोळ विक्री - म्हणजे वस्तू आणि सेवांवर ग्राहकांकडून खर्च केलेली एकूण रक्कम. मंदीच्या काळात, किरकोळ विक्री साधारणपणे कमी होते कारण लोकांकडे खर्च करण्यासाठी पैसे कमी असतात.
किरकोळ विक्री कमी झाल्यामुळे अर्थव्यवस्थेवर मोठा परिणाम होऊ शकतो. खर्च कमी करण्यासाठी व्यवसायांना कामगार काढून टाकावे लागू शकतात आणि काही व्यवसाय बंद होऊ शकतात.
मंदीचा तुमच्यावर कसा परिणाम होऊ शकतो
येऊ घातलेल्या मंदीचे परिणाम तुमच्या दैनंदिन जीवनावर परिणाम करू शकतात. काही सामान्य मार्गांनी लोक प्रभावित होतात:
राहणीमानाचा खर्च वाढतो. जेव्हा महागाई मंदीला कारणीभूत ठरते, तेव्हा तुम्हाला असे दिसून येईल की किराणा, पेट्रोल आणि कपडे यासारख्या घरगुती जीवनावश्यक वस्तू पूर्वीपेक्षा जास्त महाग होतात . त्यामुळे व्यक्ती अनेकदा कठोर बजेटकडे वळतात आणि चैनीच्या खर्चात कपात करतात.
नोकरी गमावणे किंवा कामाचे तास कमी होणे. मंदीच्या काळात, कंपन्या पैसे वाचवण्यासाठी त्यांच्या स्टाफिंगची पातळी कमी करतात. तुम्हाला तुमची नोकरी गमावण्याचा किंवा तास कमी होण्याचा धोका असू शकतो.रोजगार शोधण्यात अडचण येऊ शकते .
मंदीला कसे सामोरे जावे -
मंदी सामान्य आहे - अर्थव्यवस्था शिखरावर पोहोचल्यानंतर दर काही वर्षांनी मंदी येते . जरी तुम्ही याआधी अनुभव घेतला नसेल तर ते भितीदायक असू शकते, तरीही तुम्ही नियोजन करणे, बचत करणे आणि तुमचा खर्च कमी करणे यासारखी पावले उचलून बहुतांश आर्थिक बदलांना सामोरे जाऊ शकता.
Do not enter any spam link in comment box